EŞ MİRASIN KAÇTA KAÇINI ALIR?
Miras hukuku, vefat eden kişinin malvarlığının kimlere, hangi oranlarda dağıtılacağını belirleyen hukuki düzenlemeleri içerir. Türkiye’de miras hukuku, Türk Medeni Kanunu’na göre düzenlenmiştir ve mirasçıların hakları, yasal düzenlemelerle güvence altına alınmıştır. Mirasçılar arasında önemli bir konumda olan eşin, hangi durumlarda mirasın kaçta kaçını alacağı, mirasçıların kim olduğuna ve hangi zümrede yer aldığına bağlı olarak değişir. Bu makalede, eşin miras payı çeşitli mirasçılık durumlarına göre ayrıntılı olarak incelenecektir.
EŞİN YASAL MİRAS HAKKI
Türk Medeni Kanunu’na göre, sağ kalan eş, mirasçılar arasında özel bir statüye sahiptir ve diğer mirasçılarla birlikte mirastan pay alır. Eşin miras payı, vefat edenin geride bıraktığı mirasçıların zümresine göre değişiklik gösterir. Türk hukuk sisteminde mirasçılar, üç ana zümrede toplanmıştır ve bu zümreler, mirasın nasıl paylaştırılacağını doğrudan etkiler.
- EŞİN BİRİNCİ ZÜMRE MİRASÇILARIYLA (ÇOCUKLARLA) MİRAS HAKKI
Birinci zümre mirasçılar, vefat edenin çocuklarıdır. Bu durumda eş, mirası çocuklarla paylaşır. Eşin bu durumda aldığı miras payı, Türk Medeni Kanunu’nun 499. maddesi gereğince belirlenmiştir.
- Eş, çocuklarla birlikte mirasçıysa, mirasın 1/4’ünü alır.
- Geri kalan miras, çocuklar arasında eşit şekilde paylaştırılır. Eğer vefat eden kişinin birden fazla çocuğu varsa, mirasın geri kalan 3/4’ü çocuklar arasında eşit bölünür.
- EŞİN İKİNCİ ZÜMRE MİRASÇILARIYLA (ANNE, BABA) MİRAS HAKKI
İkinci zümre mirasçılar, vefat edenin anne ve babasıdır. Eğer vefat eden kişinin çocuğu yoksa, miras sağ kalan eş ve ikinci zümre mirasçıları arasında paylaştırılır. Türk Medeni Kanunu’na göre bu durumda eşin miras payı artmaktadır.
- Eş, anne ve babayla birlikte mirasçıysa, mirasın 1/2’sini alır.
- Mirasın geri kalan yarısı ise anne ve baba arasında eşit şekilde paylaştırılır. Eğer anne ya da baba hayatta değilse, onun yerine altsoyu (kardeşler) mirasçı olur.
- EŞİN ÜÇÜNCÜ ZÜMRE MİRASÇILARIYLA (BÜYÜKBABA, BABAANNE, DEDE, NİNE) MİRAS HAKKI
Üçüncü zümre mirasçılar, vefat eden kişinin büyükanne, büyükbaba gibi üstsoydan yakınlarıdır. Eğer vefat eden kişinin çocukları veya anne babası hayatta değilse, miras üçüncü zümredeki mirasçılar arasında paylaştırılır.
- Eş, üçüncü zümre mirasçılarıyla birlikte mirasçıysa, mirasın 3/4’ünü alır.
- Geri kalan 1/4’lük kısım büyükanne ve büyükbaba ya da onların yerine geçecek mirasçılar arasında paylaştırılır.
- EŞİN DİĞER DURUMLARDA MİRAS HAKKI
Eğer vefat eden kişinin birinci, ikinci veya üçüncü zümreden mirasçısı yoksa, sağ kalan eş tek başına tüm mirasın sahibi olur. Bu durumda, eş dışında herhangi bir mirasçı bulunmadığından, mirasın tamamı eşe intikal eder.
- EŞİN SAKLI PAY HAKKI
Türk Medeni Kanunu’na göre bazı mirasçılar, saklı paylı mirasçı olarak kabul edilir. Saklı pay, miras bırakanın, bu payı mirasçılara bırakmadan malvarlığını dilediği şekilde tasarruf edemeyeceği yasal bir korumadır. Sağ kalan eş de saklı paylı mirasçılar arasında yer alır. Saklı pay, miras bırakanın vasiyetname ile bile eşin bu hakkını ortadan kaldıramayacağı anlamına gelir.
EVLİLİK TİPİNE GÖRE MİRAS PAYLAŞIMI
Eşin mirastan alacağı pay, miras bırakanın evlilik türüne göre de farklılık gösterebilir. Türkiye’de yasal evlilik rejimi edinilmiş mallara katılma rejimidir. Eşler, bu rejime göre evlilik süresince edindikleri mallar üzerinde yarı yarıya hak sahibidir. Ancak, mal rejimi tasfiyesinden sonra kalan malvarlığı miras olarak paylaştırılır.
- Edinilmiş mallara katılma rejimi: Evlilik süresince elde edilen mallar, eşler arasında paylaşıldıktan sonra miras paylaşımına geçilir.
- Mal ayrılığı rejimi: Evlilik sırasında her eşin malı kendine ait olup, ölüm sonrası doğrudan mirasçılara geçer.
Eşin mirastan alacağı pay, miras bırakan kişinin hangi zümreden mirasçılar bıraktığına göre değişiklik gösterir. Çocuklar, anne-baba veya diğer mirasçılarla birlikte mirasçı olursa, eşin miras payı bu kişilerin durumuna göre azalır veya artar. Ancak eş, her durumda yasal haklara sahiptir ve belirli şartlar altında saklı pay hakkıyla korunur. Miras bırakan kişinin vasiyetname yaparak eşin miras hakkını kısıtlaması durumunda bile, eşin saklı payı korunur. Bu nedenle, miras paylaşımında sağ kalan eşin haklarının yasal güvence altında olduğu unutulmamalıdır.
Eskişehir’de faaliyet gösteren Avukat Hilal Türkoğlu Hukuk Büromuz, miras hukuku alanında Eskişehir miras hukuku avukatı olarak hizmet vermektedir.
Eskişehir miras hukuku avukatı olarak yazmış olduğumuz “MİRASIN REDDİ NEDİR VE REDDİ MİRAS NASIL YAPILIR?’ konulu makaleyi de sitemizden okuyabilirsiniz.
